Jong en oud, leren van en met elkaar

De komende jaren wordt het voor menig organisatie schier onmogelijk om over voldoende gekwalificeerd personeel te beschikken. Scholieren halen hun neus op voor banen waar je vuile handen moet maken (technische branche) of mensen aan het bed moet verzorgen (zorg). Als jongeren al geïnteresseerd zijn in dergelijk werk, dan is het in dienst nemen van schoolverlaters vaak ontoereikend om alle medewerkers die met pensioen gaan te vervangen. In het boek Overspoeld door schaarste worden zes arbeidsmarkttrends gekoppeld aan vijftien acties aan, die ingezet kunnen worden om het tij te helpen keren. Want een lekkend kraantje kan simpelweg niet vanuit India gerepareerd worden. Een van deze acties is het oprichten van vakscholen waarin meesters en gezellen van en met elkaar leren.

Meester-gezelrelaties
In meester-gezelrelatie doen twee personen die niet gelijk zijn voor wat betreft ervaring en expertise gezamenlijk nieuwe, maar andere, inzichten en ervaringen op. Zij leren dus van en met elkaar. In een meester-gezelrelatie wordt een niet-expert aan een expert gekoppeld. De expert (meester of oude rot) en niet expert (de jonge hond) trekken samen op. De niet expert komt op plaatsen en in situaties waar hij normaal (nog) niet terecht zou zijn gekomen en leert door zaken te doen en leert van ‘zijn meester’. De expert weet dat er vreemde ogen op hem gericht zijn en dit kan leiden bij hem leiden tot nieuw ideeën en een frisse, andere kijk op zaken.

Babyboomer als coach
De komende jaren zijn sommige branches oudere werknemers nodig om kennis en ervaring te kunnen delen met toetredende, minder ervaren medewerkers. Een tv-spotje van een uitzendbureau waarin jonge lassers al telefonerend en headbangend een schip in elkaar lassen, is hier een uiting van. ‘Gelukkig’ is daar nog een oude rot met twintig jaar laservaring, die de jonge honden het vak leert!’ En jongeren hebben ook behoefte aan deze support.

Eén van de conclusies van het Trendrapport van ASA Student is dat ‘ontwikkeling’ en ‘veel kunnen leren’ bovenaan staan op het verlanglijstje van deze jonge professionals. Zij willen zelfstandig werken, maar graag onder de vleugels van een ervaren coach.
Hier ligt een kans voor bedrijven om de oudere doelgroep, de babyboomers die nu massaal met pensioen gaan, een rol geven in het coachen van de nieuwe generatie medewerkers. Ook voorkomen organisaties op deze wijze dat de kennis van ervaren medewerkers weg vloeit omdat zij voor hun vertrek hun kennis niet hebben overgedragen.

En waarom ook niet?!

Ouderen beschikken over een schat aan gerijpte kennis en werk- en levenservaring en jongeren willen zich ontwikkelen en moeten vaak ook nog ‘leren werken’. In een aantal energiedistributiebedrijven worden 50+-ers geschoold tot functies als docent Bedrijfsschool, examinator en of praktijkbegeleider. De oude, goedwerkende Meester-Gezel relatie is onmiskenbaar terug van weggeweest. Deze intensieve werkrelaties vergroot het reflectieve vermogen en deze wijze van leren (leren = doen = reflecteren) jong en oud van en met elkaar.

Oud is een betrekkelijk begrip. Godfried Bomans verwoordde het ooit als volgt: ‘Vroeger was iemand die oud was iemand die er was, nu is dit iemand die er bijna geweest is.’

Hoe in te steken?
Hoe kan de organisatie ervoor zorgen dat medewerkers van de verschillende generaties van elkaar en met elkaar leren? Ieder mens leert anders en dat geldt ook voor ‘de leden’ van een generatie. Zo leert de pragmatische generatie bijvoorbeeld door haar netwerk in te zetten. Ontdekkend en zoekend dus. Voor de protestgeneratie is het belangrijk dat nieuwe kennis gekoppeld wordt aan de reeds aanwezige kennis en ervaring en direct toepasbaar is in de werksituatie.

Menig organisatie maakt gebruik van de zogenoemde ‘appreciative inquiry’-benadering. Deze benadering gaat uit van kracht, ambities en wat er al is, in plaats van tekortkomingen, problemen en wat er nog niet is. Zo is voor de meester en zijn gezel leren niet alleen waardevol maar ook leuk.

Auteur

Jacco van den Berg, Van den Berg Training & Advies en VDB Werkt!

Lees ook het artikel Ritueel dansen op de werkvloer